خبرنگاران آئین های نوروزی در ولایت هرات افغانستان - یزد بلاگ

در واقع دولت و ملت کشور افغانستان در آسیای مرکزی همانند دیگر کشورهای حوزه نوروز، از این روزها و ایام نورروز با آداب و رسوم خاص خودشان تجلیل می کنند.

روزهای قبل و بعد از سال نو در افغانستان رنگ بوی دیگری دارد، مردم با برپائی سنت های دیرینه افغانستانی مرسوم، این ایام را با برپایی جشن های مختلف و نمایش رسوم گذشتگان (وسائل و ابزاری که درگذشته از آنهای برای کارها و زندگی روزمره استفاده می شد و ابزار کارهای اقتصادی و تجاری از قبیل دریافت روغن کنجد با خراس، آسیاب آبی، گارگاه های ساخت برخی از خوراکی ها و غیره) پاس می دارند.

استان هرات یکی از استان های افغانستان است که آب و هوای خوش و متفاوت آن نسبت به دیگر استان هاو شهرهای این کشور حس آمدن بهار را زودتر از موعد به مردم نوید می دهد و این احساس شادی و پیدایش طراوت بهاری نه تنها در رخسار مردمان این دیار هویداست، بلکه کوه و طبیعت این شهر باستانی هم زیبا و دلپذیر می گردد و سبزه زارها، دشت و دمن بوی بهار را فریاد می زنند و مردم را از دور و نزدیک به سمت خود می کشاند.

برخی از آیین ها و رسومات نوروزی هرات افغانستان با دیگر کشورهای حوزه نوروز مشترک است، اما برخی دیگر در این استان پر رنگتر است، از جمله اینکه در آخرین روزهای اسفند ماه، بازار نظافت و شتسشوی وسائل خانه بسیار گرم می گردد و همه خانواده، به خانه تکانی و شستشوی فرش ها و دیگر وسایل مشغول می شوند.

تعویض لوازم خانه و جایگزین کردن وسائل نو یکی دیگر از برنامه های نوروزی برخی از هراتیان می باشد و چهار شنبه آخر سال هرات نیز بر خلاف برخی از کشورها که با آتش افروزی و ایجاد صداهای مهیب تجلیل می گردد مردم هرات، گرد هم جمع می گردد و با خواندن لطیفه ها و اشعار و... این روز را تا صبح روز بعد سپری می کنند، همانگونه که در شاهنامه فردوسی اشاره هایی درباره بزم چهارشنبه ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن این جشن است. مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی، از دیرباز در فرهنگ سنتی مردمان این منطقه زنده نگاه داشته شده است.

از موارد دیگر اینکه بازار سبزه و ماهی به ویژه از نوع سرخ آن برای سفره عید رواج می یابد و اقداماتی چون آماده ساختن سمنک (سمنو)، هفت میوه، هفت سین وغذای های شب نوروزی از جمله آمادگی هایی است که برای تجلیل از نوروز در گوشه و کنار افغانستان و هرات به وفور دیده می گردد.

هرچند در افغانستان تنها روز اول سال نو تعطیل است، اما در هرات مردم تا 13 روز فعالیت های تجاری و کسب و کار خود را تعطیل می کنند تا روزهای آغازین سال را در کنار خانواده و بستگان سببی و نسبی دور نزدیک سر کنند.

نوجوانان هرات از مدتی قبل از رسیدن نوروز تخم مرغ ها را با رنگ های مختلف رنگ آمیزی می کنند و در روزهای نوروز به بازی تخم مرغ جنگی (دو تخم مرغ را به یکدگر زدن) می پردازند و همچنین وسائل بازی دستی درست می کنند و در اجتماعات از آنها استفاده می کنند.

در شب یا روز و لحظه تحویل سال نو بیشتریت شان به خواندن دعا در مساجد و امکان دینی حاضر می شوند و برای سال پیش رو از خداوند طلب سلامت، امنیت، رفع مسائل سالهای گذشته و آروز هایی از این قبیل می کنند و معمولا دعای یا مقلب القلوب .... را لحظه تحویل سال قرائت می کنند.

در برخی از مناطق هرات مانند سلطان امیرعبد الواحد شهید (معروف به سلطان آقا) تکیه عمومی حضرت اباالفضل (ع) و مزار شهدای جبرئیل، مراسم به احتزاز در آمدن پرچم حضرت علی علیه السلام موسوم به جهنده بالا) برگزار می گردد که همه ساله شمار زیادی از مقامات هرات از جمله استاندار، فرماندار و مقامات نظامی و انتظامی دیگر این شهر در لحظه تحویل سال خود را به این اماکن متبرکه می کشاند تا و در مراسم جهنده بالا شرکت می کنند.

غذای مخصوص عید نوروز در افغانستان

از گذشته های بسیار دور ساکنان افغانستان برای شب عید نوروز غذاهای خاصی را تهیه و صرف می کنند که از جمله آنها مواردی که به کرات بر سر سفره اغلب افغان ها می توان مشاهده کرد از جمله آنها گوشت خروس (همچون سبزی پلو با ماهی در استان های شاقتصادی ایران) است و در میان ساکنان پایتخت بیشتر گوشت خروس با رنگ سفید مورد پسند قرار می گیرد.

سبزی پلو نیز غذای دیگری است که بر سفره شمار زیادی از خانواده های افغان حتی آنانی که سطح درآمد روزانه شان بسیار پایین است، در شب های نوروز دیده می گردد؛ سبزی که ترکیبی از اسفناج، گشنیز و تره است و همچنین تلاش می گردد که برنج آن نیز از محصولات کشاورزی افغانستان بوده تا همه ترکیبات آن رنگ و بوی افغانی داشته باشد.

ماهی یکی دیگر از غذاهای دوست داشتنی افغان هاست و مردم این کشور می کوشند تا گوشت ماهی را نیز در کنار سایر غذاهای طبیعی بر روی سفره خود داشته باشند.

انواع کلوچه های خانگی هم از جمله خوردنی هایی این ایام است که خانواده های افغانی در شهرها و روستاها از آرد گندم، روغن، کره و شکر تهیه می کنند تا زینت بخش سفره های شان در روزهای نوروز باشد.

ترک موقت خانه در چهارشنبه اول سال

مردم هرات در روز نوروز شاید کم تر برای تفریح و گشت و گذار به مناطق تفریحی بفرایند، ولی در اولین چهارشنبه سال نو کمتر خانواده ای در هرات دیده گردد که در خانه مانده باشد؛ حتا اگر در این روز باران هم ببارد.

این روز را مردم به نام چهارشنبه اول سال یاد می کنند و می گویند که از زمان های بسیار دور رسم بیرون رفتن از منزل در اولین چهارشنبه،پنج شنبه و جمعه سال وجود داشته است.

بزرگان ولایت هرات در این باره می گویند: ساکنان هرات نوروز و گل گشت سیزده نوروز را در تفریحگاه ها و پارک هایی چون تخت ظفر، پارک ملت، پارک ارغوان، پارک ترقی، تفریگاه و باغ های شیدایی، جنگل و کوهسار میر داوود و کازرگاه و کوهای سیدعبدالله مختار و زیارت سلطان میرعبدالواحد می گذرانند و برخی ها نیز به زیارت ها می فرایند.

سیزده بدر

سیزدهمین روزِ فروردین در برخی از کشورهای حوزه نوروز، روز طبیعت نام گذاری شده است و جز تعطیلات رسمی است، اما در افغانستان نه تنها تعطیل نیست که به جز هرات در بسیاری از شهرهای افغانستان کسی با این روز آشنایی چندانی ندارد.

برخی از هراتی ها بر این باورند که در این روز باید به دل صحرا و طبیعت بفرایند، اما برای اثبات اینکه مردم قدیم هم این دیدگاه را داشتند هیچ روایت تاریخی و قابل استنادی وجود ندارد. بعد از سیزده به در جشن های نوروزی در هرات پایان می پذیرد.

یکی از آیین های این روز در میان هراتی ها سبزه گره زدن است که بیش تر جوانان در این روز این کار را انجام می دهند. گره زدن سبزه به معنای گره زدن زندگی با طبیعت است که همواره سبز و شاداب باقی بمانند.

آیین های دیگر نوروزی

هراتی ها به دلیل گرمای شدید این شهر؛ تابستان ها معمولا از تفریحات بیرون شهری محروم اند. اما تفریح گاه های درون شهر چه در روزهای نوروز و چه پس از آن همواره با آغاز بهار رنگ و بوی تازه ای می گیرند.

در هرات تفریگاه های زیادی وجود دارد . تفریح های نوروزی هرات معمولا در چشمه های آب گرم اوبه، چشمه های آب گرم سفیدکوه، باغ شیدایی، میرداود، خسرو جان، گندم علی صاحب، مولانا سپند، سلطان شیخ آئینه، رباط پی، پل پشتون، پل مالان، پل هاشمی، خواجه ملا کوهی، چشمه توتک کمرکلاغ، چله خانه خواجه صاحب انصار، باغ ملت، قلعه شربت، دهانه غار، باغ حضرت صاحب کرخ، بند ریگ، خوش رباط، خواجه سرب، پارک ترقی، پارک ظاهر شاهی، پارک گوهرشادبیگم و تخت صفر برگزار می گردد.

این جشن های سال نوع در قومیت های مختلف این کشور به شکل های خاص برگزار می گردد و در مناطق شرقی و شاقتصادی کشور با شور شعف خاص تری برگزار می گردد.

کرونا و نوروز در افغانستان

اما ظهور بیماری ناشناخته و شاید شناخته شده کرونا ناشی از جهش مولکولی ویروس سارس موجب شده است که دولت افغانستان نیز همچون بیشتر کشورهای حوزه فرهنگی و تمدنی ایران برای جلوگیری از گسترش این ویروس مرگبار موسوم به کووید-19 از مردم این کشور بخواهد ضمن برگزاری این جشن ها در خانه های خود، از تجمع در اماکن عمومی پرهیز کنند و در واقع از جشن های عمومی برای این رویداد مبارک ملی و منطقه ای جدا پرهیز کنند.

جلسه شورای امنیت ملی افغانستان با برگزای یک جلسه فوری برای مبارزه با شیوع ویورس کرونا طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن برگزاری جشن های نوروزی در سال جدید در مناطق شرقی و شاقتصادی کشور به ویژه در مزار شریف ممنوع شده است.

خبرگزرای صدای افغان (آوا) گزارش داد که شورای امنیت ملی این کشور در این جلسه ضمن بررسی شرایط عمومی امنیتی کشور و آخرین شرایط شیوع ویروس کرونا در سطح این کشور، بعد از استماع تازه ترین گزارش وزیر صحت عامه (بهداشت عمومی) در این خصوص، طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن کشور آخرین معلومات در رابطه به شیوع ویروس کرونا در کشور، سطح آمادگی ها در مرکز و ولایات و همچنان سطح هماهنگی میان ادارات، به جلسه معلومات داد.

محمد اشرف غنی از ادارات مربوطه خواست تا در رابطه به شیوع ویروس کرونا سطح آگاهی بخشی به مردم را افزایش دهند و همه تدابیر احتیاطی در این خصوص اتخاذ گردد.

وی به وزارت بهداشت عمومی دستور داد تا ارائه خدمات بهداشتی به مردم تقویت گردد و تدابیر لازم برای تشخیص ویروس کرونا در مرزها به خصوص در مرز با ایران و چین به کار بسته گردد.

آقای غنی تاکید کرد که بخاطر جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از تجمعات جلوگیری گردد و در رابطه به تعطیلی مکان های آموزشی نیز با وزارت معارف کشور مشورت صورت گیرد. اما همترین تاکید رئیس جمهوری این کشور به مردم و مسئولان این بود که امسال از برگزاری جشن نوروز خودداری کنند.

البته مردم و مسئولان نیز به دستور عمل کردند چون مقامات در ولایت بلخ می گویند که برای جلوگیری از تجمع مردم و شیوع ویروس کرونا، جهنده منسوب به حضرت علی (ع) را امسال بدون حضور مردم برافراشته و به مردم اجازه تجمع داده نشد.

به گزارش آوا)، عتیق الله انصاری رئیس روضه شریف در مزارشریف گفت که دیروز بعد از ادای نماز صبح،جهنده منسوب به حضرت علی (ع) بدون حضور مردم از سوی خادمین این حرم برافراشته شد.

صالح محمد خلیق، رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ نیز گفت ضمن اشره به این موضوغ گفت که برنامه های فرهنگی همه ساله امسال همچون گذشته برگزار نمی گردد.

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

نماشو: نماشو، طراحی سایت، سئو، چاپ و طراحی گرافیکی را به ما بسپارید.