مکمل های لازم در دوران یائسگی - یزد بلاگ

توصیه های دکتر آزیتا صفارزاده به خانم هایی که پا به سن گذاشته اند

طی تحقیق های صورت گرفته در اروپا روی دو گروه 10 هزار نفری (گروه شاهد و مصرف نماینده) که به مدت 10 سال طول کشید، مشخص شد احتمال ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی - عروقی در افرادی که به طور منظم از مکمل ها استفاده نموده اند، کاهش پیدا می نماید. در کشور ما بعضی از افراد به دلیل اینکه این تحقیق در کشورهای اروپایی صورت گرفته، نتایج آن را قبول ندارند و گروهی دیگر هم معتقدند مصرف مکمل ها و مولتی ویتامین ها در پیشگیری از عوارض یائسگی موثر است و باید از آنها استفاده گردد. اهمیت این مساله به قدری است که در کشور فرانسه سر در بیمارستان ها، در خصوص پیشگیری از عوارض یائسگی و احتمال شکستگی مچ دست، مهره های کمر و استخوان ران که بعد از 60 سالگی به صورت خودبه خود در خانم ها و مردان یائسه اتفاق می افتد، تبلیغات وسیعی شده است. در این مورد با دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و زایمان گفت وگو نموده ایم تا بیشتر به اهمیت این مساله پی ببریم.

خانم دکتر! یائسگی چه نقشی در ابتلا به پوکی استخوان دارد؟

یائسگی یا منوپوز یک پدیده فیزیولوژیک شناخته شده است که در همه خانم ها اتفاق می افتد. اصولا بعد از دوران یائسگی، سطح استروژن خون که نقشی مهم در رساندن کلسیم به سطح استخوان ها و درنهایت ضخیم کردن آن دارد، به شدت کاهش می یابد و استخوان مستعد پوک شدن می گردد. یائسگی به طور ناگهانی اتفاق می افتد بنابراین فرایند پوکی استخوان به شدت سرعت می گیرد و از تراکم استخوان کاسته می گردد.

برای پیشگیری از پوکی استخوان چه باید کرد؟

برای پیشگیری از عوارض یائسگی و پوکی استخوان، مصرف مکمل ها توصیه می گردد. قبل از تجویز مکمل و مولتی ویتامین ها باید آزمایش های تکمیلی از جمله تست سنجش تراکم استخوان انجام گردد. خانم ها حتما باید مکمل کلسیم را همراه با ویتامین D مصرف نمایند.

آیا تست تراکم سنجش استخوان حتما باید بعد از یائسگی انجام گردد؟

اگر بیماری که به متخصص زنان و زایمان مراجعه می نماید از درد استخوان گله مند یا به بیماری هایی مانند آرتریت روماتویید یا لوپوس و... مبتلا باشد یا از کورتون استفاده کند، باید هر چه زودتر تست سنجش تراکم استخوان انجام دهد نه بعد از یائسه شدن!

آیا مصرف مکمل ها را به تمامی زنان یائسه توصیه می کنید؟

چنانچه فرد از تغذیه ای سالم برخوردار باشد و طی روز حداقل یک گرم کلسیم از طریق تغذیه مناسب دریافت کند و به طور مرتب هم فعالیت ورزشی داشته باشد احتمال مصرف مکمل های کلسیم و سایر مکمل ها تا حدودی کاهش می یابد اما از آنجا که متاسفانه بسیاری از خانم های ایرانی در کمبود ویتامین D به سر می برند مصرف مکمل های کلسیم ضروری است.

اگر فردی کلسیم را به اندازه کافی دریافت نکند، چه اتفاقی می افتد؟

چنانچه در دوران قبل از یائسگی اندازه کلسیم مشخص شده (یک گرم در روز) به طور مرتب دریافت نگردد، طی 10 تا 15 سال آینده ممکن است فرد دچار شکستگی خودبه خود در ناحیه مهره های کمر و استخوان سر ران گردد.

چه موقع مصرف مکمل کلسیم را به زنان یائسه تجویز می کنید؟

معمولا بعد از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن و بعد از انجام تست سنجش تراکم استخوان مصرف مکمل ها توصیه می گردد.

اندازه مصرف مکمل کلسیم برچه اساس و به چه اندازه تجویز می گردد؟

مصرف مکمل و ویتامین ها به نوع تغذیه بستگی دارد. در صورتی که فرد تغذیه سالمی داشته باشد و در برنامه غذایی خود روزانه 5 تا 7 نوع میوه مختلف، انواع سبزی و سالاد را بگنجاند، شاید فقط مصرف بعضی از ویتامین ها به او توصیه گردد ولی معمولا بیشتر خانم های ایرانی چنین تنوع غذایی ای ندارند بنابراین توصیه می گردد ویتامین های مورد احتیاج بدن را با مصرف کلسیم، ویتامین D و مولتی ویتامین ها دریافت نمایند.

اندازه کلسیم تجویزشده برای همه زنان یائسه یکسان است؟

خیر، در صورتی که فرد به ناراحتی کلیوی و سنگ کلیه مبتلا نباشد، مصرف 500 میلی گرم تا یک گرم مکمل کلسیم در روز توصیه می گردد. در افرادی هم که مسائل گوارشی دارند، مصرف مکمل ها ممکن است باعث اختلالات معده ای آنها گردد، در این صورت یا دوز قرص ها را کاهش می دهیم یا مصرف شربت مکمل را به بیمار توصیه می کنیم.

آیا می توان بدون مشورت با پزشک و خودسرانه مکمل مصرف کرد؟

خیر، مصرف بیش از حد کلسیم باعث ایجاد سنگ کلیه و آسیب جدی به این عضو می گردد و مصرف مولتی ویتامین به دلیل محلول بودن در چربی باعث مسمومیت خواهد شد. بنابراین پزشک باید اندازه مناسب را با توجه به شرایط هر فرد، مشخص کند.

آیا پیش از یائسگی می توان از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری کرد؟

با توجه به اهمیت و ضرورت دریافت کلسیم، بهتر است از همان اوایل کودکی توجه ویژه ای به نوع تغذیه گردد. با تغذیه صحیح و دریافت کلسیم به اندازه کافی، در دهه پنجم زندگی، عوارض یائسگی کاهش می یابد بنابراین بهتر است بعد از 40 سالگی تحت نظر پزشک متخصص باشید و با تجویز وی مصرف مکمل ها را آغاز کنید تا گامی موثر در پیشگیری و کاهش عوارض یائسگی برداشته باشید.

در صورتی که خانمی پوکی استخوان شدیدی داشته باشد، فقط مصرف مکمل کلسیم برای او کافی است؟

در مواردی که پوکی استخون مشاهده گردد و از اندازه مشخص شده (منهای 5/2) کمتر باشد، ضروری است حتما داروهای تکمیلی دیگری در کنار مصرف مکمل کلسیم و مولتی ویتامین ها از طریق متخصص روماتولوژیست برای فرد تجویز گردد. مصرف مکمل ها به تنهایی برای بهبود شرایط و کیفیت زندگی این افراد کافی نیست.

علاوه بر مکمل کلسیم، مصرف چه مکمل های دیگری را توصیه می کنید؟

اگر خانمی در برنامه غذایی خود از ماهی یا سایر فرآورده های دریایی به اندازه کم استفاده کند، علاوه بر مکمل کلسیم، مصرف مکمل های دیگری مانند امگا 3، 6 و 9 را به او توصیه می کنیم. با توجه به اینکه تصلب شرایین پس از سن یائسگی در خانم ها شیوع زیادی دارد، مصرف پودر سیر و پیاز را برای پیشگیری از این عارضه به آنها توصیه می کنیم. مکمل های امگا 3، 6 و 9 نقشی موثر در سلامت قلب و عروق دارند.

برترین زمان برای مصرف مکمل کلسیم و مولتی ویتامین چه زمانی است؟

برترین زمان مصرف مکمل کلسیم صبح و برای مولتی ویتامین ها شب است. در طول شب به دلیل کم تحرکی فرد جذب کلسیم از طریق کلیه بیشتر می گردد و احتمال ابتلا به سنگ کلیه افزایش می یابد، به همین خاطر بهتر است در طول روز که بدن در حال فعالیت است و احتمال رسوب کلسیم در کلیه کاهش پیدا می نماید، آن را مصرف کرد. جذب مولتی ویتامین ها هم در طول شب بهتر از روز است. از قلم نیاندازید همراه مکمل ها حتما 2 لیوان آب بنوشید و از خوردن چای همراه یا بعد از مصرف مکمل ها پرهیز کنید.

در چه مواردی مصرف مکمل ها باعث تداخل دارویی می گردد؟

به دلیل اینکه ویتامین های امگا 3، 6 و 9 جذب کبدی دارند، ممکن است مصرف آنها همراه با داروهای ضدصرع یا داروهایی که باعث کاهش یا افزایش فعالیت آنزیم های کبدی می شوند، تداخل دارویی ایجاد کند بنابراین باید به فواصل مصرف دارو و مکمل توجه کرد.

از نظر شما مراجعه و مشاوره با متخصص تغذیه تا چه حد ضروری است؟

یائسگی به دلیل کاهش هورمون های استروژن در خانم ها با عوارضی از جمله تغییر وزن بدن همراه است. این تغییر وزن بدن معمولا دلیل افزایش سطح چربی ها، افزایش سطح قند در سلول های بدن و حتی افزایش اندازه گلیکوژن در کبد است و در نتیجه افزایش اندازه بافت چربی اتفاق می افتد.

معمولا فرد در این دوران 5 تا 10 کیلوگرم اضافه وزن پیدا می نماید. به همین خاطر مانند خانم های باردار به خانم های یائسه هم توصیه می گردد با متخصص تغذیه مشورت کند تا رژیم غذایی خاصی برای آنها در نظر بگیرد. بهتر است در این دوران مصرف میوه و سبزی ها را افزیش و مصرف مواد غذایی مضر مانند چربی ها، شیرینی ها و نشاسته را کاهش دهید. هفته ای هم یکبار ماهی مصرف کنید.

چند نکته کلیدی

1.مصرف ویتامین D برای پیشگیری از سرطان و پیشرفت آن و مصرف مکمل های کلسیم برای پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان بسیار مفید است پس با آگاهی از فواید مکمل ها و مولتی ویتامین ها تحت نظر پزشک متخصص مصرف آنها را آغاز کنید.

2.از دهه سوم زندگی به بعد سعی کنید زندگی فعال تری داشته باشید.

3.بعد از سنین 35 و 40 سالگی بیشتر برای چکاپ به پزشک زنان و متخصص داخلی مراجعه کنید زیرا در این سنین احتمال ابتلا به بعضی از بیماری های مهم افزایش می یابد. گفتنی است در کشورهای اروپایی به صورت رایگان هر چند سال یکبار آزمایش های لازم از زنان گرفته می گردد و اندازه قندخون، فشارخون و چربی خون و.... آنها را آنالیز می نمایند.

4.یائسگی با بروز علایمی مانند گرگرفتگی و عصبی شدن همراه است. توصیه می گردد از سویا و رازیانه برای بهبود این علایم و برطرف بی خوابی افسردگی و حالت های عصبی، بهره ببرید.

5.برای داشتن آرامش روانی، رفتن به مسجد و انجام ورزش های یوگا و مدیتیشن را در فعالیت های روزمره خود بگنجانید.

منبع : هفته نامه سلامت

منبع: راسخون