فرصتی برای معرفی آثار تالیفی و پدیدآورندگان
به گزارش یزد بلاگ، به گزارش خبرنگاران ، بعداز اینکه برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال 99 به دلیل شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاد و با اما و اگرهایی روبه رو شد، مدتی است خبرهایی از برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به گوش می رسد و مسئولان درحالِ آنالیز استراتژی های کلی از جمله انواع استراتژی های فروش و روش هایی مانند ایجاد فضای فروش(Market place) و یا مرکز پشتیبانی هستند. اما در این میان پرسشی که همواره مطرح بوده این است که چگونه می توانیم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را به سویی ببریم که مانند سایر نمایشگاه های عظیم دنیا به جنبه نمایشگاهی اش بیشتر از جنبه فروشگاهی اش توجه گردد و ناشران از این نمایشگاه به عنوان فرصتی برای معرفی آثار تالیفی، نویسندگان و تصویرگران استفاده نمایند.
نمایشگاه مجازی می تواند فرصتی برای معرفی آثار تالیفی و پدیدآورندگان باشد
عبدالعظیم فریدون، رئیس انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان، در این باره می گوید: نمایشگاه مجازی قطعا نمی تواند جای نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران را بگیرد اما قطعا برگزاری آن کار خیلی خوبی است و یکی از نهادهایی که می تواند آن را به خوبی برگزار کند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است چون می تواند زیرساخت هایش را فراهم کند و برای هر ناشری پنلی آماده کند تا در آنجا بتواند آثارش، نویسندگانش و تصویرگرانش را معرفی کند و امکانی داشته باشد تا با پدیدآورندگانش گفت وگو کند. که همه این ها نیازمند آماده سازی بسترهای ضروری است؛ چه از نظر برنامه نویسی و چه حضور ناشرانی که عمدتا سنتی اند. امروزه بخش زیادی از ناشران که حدود 90 درصد می َگردد، سنتی اند و شاید فقط حدود 10 درصد ناشران برای حضور در نمایشگاه مجازی آمادگی داشته باشند.
مدیر انتشارات محراب قلم در ادامه شرح می دهد: برای اینکه به سمتی برویم که نمایشگاه به معنای نمایشگاه بزنیم نه فروشگاه، باید از یکجا آغاز کنیم و نمایشگاه مجازی آغاز خوبی برای رفتن به این سمت است. البته باید نمایشگاه فیزیکی سرجایش باشد تا ناشران فکر ننمایند به بحث مالی شان صدمه وارد می گردد. و در کنار آن نمایشگاه مجازی به صورت دائمی برگزار گردد و شرایط فراهم گردد تا ناشران سنتی هم پای کار بیایند و فراز و نشیب هایش طی گردد و آرام آرام ناشران احساس نمایند نمایشگاه مجازی سودمند است و فرصت خوبی برای معرفی بیشتر آن هاست و از آن استقبال نمایند. وقتی این موضوع جا افتاد، کم کم می توانیم روی این مساله کار کنیم که به جنبه نمایشگاهی نمایشگاه کتاب تهران بیشتر از زاویه فروشگاهی اش توجه کنیم.
فریدون معتقد است، هر زمانی که مسائل نمایشگاه کتاب تهران از نظر فیزیکی و مسائل مالی ناشران حل شد و مدیران کارآمد سرکار آمدند، می توانیم توقع داشته باشیم که نمایشگاه کتاب هم به سویی برود که جنبه نمایشگاهی اش پررنگ تر از جنبه فروشگاهی اش باشد.
نمی توان در نمایشگاهی که جنبه بین المللی ندارد به فروش کتاب نپرداخت
رضا هاشمی نژاد، مدیر انتشارات افق، نیز که سال هاست سابقه حضور در نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه های بین المللی کتاب در کشورهای مختلف را دارد، می گوید: نمی توانیم بگوییم نمایشگاه کتاب تهران، مانند نمایشگاه های بین المللی کتابی که در سایر کشورها برگزار می گردد، واقعا بین المللی است. براین اساس نمی توانیم توقع داشته باشیم در نمایشگاهی که جنبه بین المللی ندارد، به فروش کتاب نپردازیم. در نمایشگاهی که فروش کتاب نباشد، چه کاری می خواهد، انجام گردد؟ آیا در بین صاحب نظران، کسی هست که بگوید برگزاری نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان، که جنبه فروشگاهی نداشته باشد، صلاح است؟
او در ادامه شرح می دهد: در نمایشگاه های کتابی که در کشورهای دیگر برگزار می گردد، خود ناشران کتاب های شان را به یکدیگر معرفی می نمایند و به هم می فروشند. مثلا ناشری می بیند کتابش فروش ندارد آن را در قطع دیگری به ناشر دیگری می فروشد، یا یکی از ناشران عظیم آلمان فقط کتاب ها را با جلد سخت منتشر می نماید و حق چاپ نسخه کاغذی اش را به انتشارات دیگری واگذار نموده است و از این قبیل ارتباط ها و تبادل رایت ها که بین ناشران در هر کشوری وجود دارد اما در ایران، قانون حق امتیاز نداریم تا ناشران بخواهند کتاب های خود را به دیگر ناشران معرفی نمایند.
هاشمی نژاد می افزاید: از سویی دیگر وقتی نمایشگاهی جنبه بین المللی نداشته باشد و ناشران در آن به فروش کتاب هم نپردازند، و فقط به جنبه نمایشگاهی آن توجه نمایند، در این شرایط، آثار تالیفی، نویسندگان، تصویرگران خود را باید به چه کسی معرفی نمایند؟ قطعا نمی توانند به بچه ها و نوجوانان معرفی نمایند، چون هدف بچه ها از حضور در نمایشگاه خرید کتاب است. بنابراین در این شرایط ناشران فقط می توانند کتاب های شان را به مدیران و مربیان مدارس، معلمان، مسئولان کتابخانه ها، کتابداران و پخشی ها معرفی نمایند تا آگاه شوند چه کتاب هایی در بازار موجود است. اما با توجه به وجود فروشگاه عظیمی مانند ماه پیشونی که ویترین عظیمی است از کتاب هایی که ناشران در حوزه کودک و نوجوان منتشر می نمایند، این افراد می توانند هر وقت که خواستند با مراجعه به آنجا با آثار منتشر شده آشنا شوند و دیگر نیازی به حضور در نمایشگاه برای این کار ندارند. حتی اگر بگوییم ناشر در نمایشگاه کتاب، می تواند درباره اثرش شرح دهد و از آن دفاع کند در حالی که این امکان در فروشگاه ماه پیشونی برایش فراهم نیست، هم باید گفت که ناشر می تواند اطلاعات مربوط به کتاب هایش و هرآنچه که ضروری است بگوید را در سایتش قرار دهد و نیازی به انجام این کار در نمایشگاه نیست.
این ناشر درباره جنبه دیگر برگزاری نمایشگاه های بین المللی کتاب یعنی برقراری ارتباط و معرفی پدیدآورندگان جدید به ناشران نیز بیان می نماید: جنبه دیگر نمایشگاه های بین المللی این است که نویسندگان و تصویرگران با ارائه نمونه آثارشان سعی می نمایند خودشان را به ناشران مختلف معرفی نمایند. در این شرایط مسلما آنالیز آثار نویسندگان در طول ساعاتی که نمایشگاه برگزار می گردد امکان پذیر نیست، از سویی تصویرگران هم باید آثارشان را به ادیتورهای ناشران ارائه دهند. مگر در ایران چند ناشر کودک و نوجوان، ادیتور دارند؟ بیشتر ناشران کودک نه ادیتور دارند نه مدیر هنری. حتی اگر 20 ناشر هم ادیتور داشته باشند، نصف این ادیتورها و مدیر هنری ها مشترک اند و یک ادیتور و مدیرهنری همزمان نمی تواند در همه غرفه ها حضور داشته باشد.
هاشمی نژاد در ادامه می گوید: از سویی دیگر از بین حدود 300 ناشر کودک ونوجوانی که در ایران داریم چند نفر تمام وقت در غرفه شان می مانند که با نویسنده و تصویرگر حرف بزنند؟ اغلب ناشران مدیر فروششان را در غرفه می گذارند. به نظر من برگزاری نمایشگاه کتاب به معنای نمایشگاهی در ایران کارکردی ندارد و اگر قرار است این گونه برگزار گردد باید از سوی آموزش پرورش برگزار گردد تا مسئولان آن مجبور شوند بیاند و حضور داشته باشند و امکان صحبت کردن ناشران با آن ها فراهم گردد و کتاب های کودک و نوجوان به مدارس راه یابد.
بهتر است هزینه برگزاری نمایشگاه مجازی صرف حمایت از ناشران، کتابفروشی ها و چاپ خانه ها گردد
سحر ترهنده، مدیر بخش کودک و نوجوان انتشارات فاطمی، نیز که سابقه حضور در نمایشگاه های بین المللی کتاب در کشورهای مختلف را دارد، می گوید: درحال حاضر که اغلب ناشران به دلیل شرایط کرونا درحال فروش مجازی کتاب های شان هستند، همچنین پلت فرم هایی هم مانند فیدیبو، طاقچه و ... هم به فروش مجازی کتاب می پردازند. از سویی نمایشگاه های مجازی کتاب که در کشورهای دیگر برگزار می گردد اساس فعالیتشان فروش رایت است نه فروش کتاب و کاملا حرکتی معنادار است چون افراد به جای اینکه حضوری با هم قرار کاری بگذارند، اینترنتی و مجازی این کار را انجام می دهند. و من هنوز نمی دانم برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب در ایران چه تفاوتی می تواند با فروش اینترنتی کتاب از سوی ناشران و فعالیت فییدیبو و طاقچه و ... داشته باشد؟
او در ادامه می افزاید: اگر ما بخواهیم نمایشگاه کتاب را به سمتی ببریم که ناشران به جای فروش، بیشتر به معرفی آثار تالیفی شان بپردازند یعنی به تالیف بیشتر توجه کنیم، باید گفت که وقتی ما قانون حق امتیاز نداریم و ناشران به سهولت کتابی را اسکن، ترجمه و چاپ می نمایند سخت است که به فراوری اثر تالیفی تن بدهند. همچنین اگر بخواهیم به وسیله نمایشگاه مجازی فرصتی را در اختیار ناشران قرار دهیم تا جلسات جشن امضا و معرفی کتاب های تالیفی شان را برگزار نمایند که در حال حاضر اغلب در فضای مجازی به صورت آن لاین برگزار می نمایند. قبلا هم در نمایشگاه کتاب تهران هر ناشری در غرفه اش این کار را انجام می داد.
به گفته ترهنده، موضوع مهم این است که الان ناشران، کتابفروشی ها و چاپ خانه هایی هستند که به زحمت به فعالیتشان ادامه می دهند و صنعت نشر خیلی ضعیف شده است و در این شرایط باید آنالیز گردد که آیا ضروری است نمایشگاه مجازی کتاب برگزار گردد یا بهتر است این پول به گونه ای دیگر هزینه گردد و صرف حمایت از ناشران و کتابفروشی ها و چاپ خانه ها گردد.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایرانbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا