حجم ِ گمشده؛ رونوشت برای آقای شهردار - یزد بلاگ

فریده حسن زاه مصطفوی با ذکر این مقدمه در یادداشتی که در اختیار خبرنگاران قرار داده نوشته است: در اوجِ جنگ ویتنام، زمانی که هر روزنامه و نشریه ای پر بود از گزارش های مصورِ ویرانی ها، قتل و غارت ها و درهم شکسته ترین چهره های انسانی، به یاد می آورم روزی برفی را در دانشگاه که استاد ادبیات فارسی مان دکتر عباس حکیم به جای باز کردن کتاب و آغاز درس مدتی طولانی سکوت کرد و سپس با صدایی که غم از آن می بارید برای مان از مرگ گنجشکی گفت که صبح آن روز در باغچه کوچک خانه اش به خاک سپرده بود. خیره به دست هایش که هنوز می لرزیدند تعریف می کرد چگونه او را با تنی مجروح و سری خمیده بر شانه یافته بود در حال کشیدنِ آخرین نفس ها از هجوم ِ سنگ های بازیگوش ِ بچه ها کوچه.

هنوز حرف هایش تمام نشده بود که دانشجویی با لحنی سرزنش آمیز از او پرسید: استاد! فکر می کنید غصه خوردن برای یک گنجشک در جهانیی که آدم ها را انقدر راحت می کشند کار درستی است؟ این همان برج عاج نشینی ِ شاعرمآب ها و بی اعتناییِ روشنفکرنماها به مصایب بشر نیست که خودتان همواره از آن انتقاد می کنید؟ بیست سال است دارند آن ور جهان مردم را تکه تکه می نمایند و آن وقت شما عزای یک بچه گنجشک را گرفته اید؟ و لابد ترسید نامی از خسرو گلسرخی ببرد که تازه اعدام شده بود، بیخ گوش خودمان. ولی نگاه های معنی دار ردوبدل شده بین همکلاسی ها نشان می داد همه ما فکر او را خوانده و منظورش را دریافته ایم.

استادمان سر به زیر افکند و شانه هایش فروافتاد. از هیچ نیمکتی صدایی برنمی خاست. سکوت ِ متحد ِ دانشجویان نمی توانست به چیز دیگری جز تایید ِ حرف های آن دانشجوی معترض تعبیر گردد. خاتمه وقتی استاد سر بلند کرد برق اشکی در چشم هایش می درخشید. حالا صدایش هم می لرزید: عزیز جان! خشونت، خشونت است. چه به خاطر فتح یک کشور باشد، چه به خاطر تفریح و وقت کشی. و نتیجه اش چه کشتارِ میلیون ها انسان باشد و چه از دست رفتن گنجشکی که از سرما پناه برده است به لبه پنجره ای زیر سایبان خانه ای. وای ِ قلبی که سنگینی خشونت را در هر دو به یکسان احساس نکند. آن دیگر قلب نیست، ترازویی است که ملاکش سنگینی و سبکی ِ وزنه هاست و نه عطوفت ِ محض.

اشکی که از چشمان استادمان به چشم های ما سرایت کرد نشان می داد تاثیر ِدرست ِ کلام، چه شعر باشد چه پند و اندرز یا حتی شعار، نه در تغییر افکار و احساسات ِ ما که در بازگرداندن ِ ما به فطرت انسانی ماست؛ زدودن ِ زنگاره ها از روح مان و کلیشه ها از نگرش مان، و بیدار کردنِ شفقت و بصیرتی که در هیاهوی زمانه گم می کنیم.

در اوج ِ سرمای زمستان گربه ای که سال ها بود می لنگید و نیمی از دندان هایش هرگز نروییده بودند، پشت ِ در آپارتمان ما در طبقه دوم پناه گرفت و سه بچه به جهان آورد. از آن جا که خودم در خانه گربه داشتم و برایم مقدور نبود از گربه دیگری نگهداری کنم ، به وسیله اینترنت بی درنگ در جست وجوی شخص نیکوکاری برآمدم تا بچه های این گربه معلول از آب و گل دربیایند آن ها را برای نگهداری به او بسپارم. می دانستم همسایه ها وجود آن ها را تحمل نخواهند کرد. برای آن ها راهرو تمیز و خالی بسیار بیشتر از آرامش آن مادر ِ شیرده و آن سه نوزاد ِ معصوم اهمیت داشت. در تمام ِ سال های آپارتمان نشینی در تهران هرگز ندیده ام که در جلسات مربوط به مسائل ساختمان، همسایه ها نگران چیزی جز در و دیوار باشند. پرداخت ِ به موقع شارژ ِ ماهانه، استخدام نظافتچی بهتر با دستمزد کمتر، رنگ کردن ِ در ِ حیاط و نرده ها، نصب آیفون تصویری، اتومات کردن در پارکینک و امور رفاهی از این دست، چنان فکر و ذکر ِ ساکنان هر طبقه را به خود مشغول می دارد که اگر کسی پیشنهاد کند همسایه ها عیدها به ملاقات یکدیگر بروند یا روی جعبه اعلانات کتاب های خوب را معرفی نمایند و گاه به هم امانت بدهند یا در گوشه پارکینگ، کارتنی برای اسکان گربه های سرمازده و بی پناه بگذارند جز نگاهی عاقل اندر سفیه نصیب ِ شخص ِپیشنهاددهنده نخواهد شد به خصوص که همواره عقل کلی پیدا می گردد هشدار دهد که برای حمایت و حفاظت از اتومبیل های پارک شده در پارکینگ و بستن ِ راه بر گربه ها تا مبادا با نشستن روی آن ها و استفاده از گرمای موتور موجب لک شدن ِ آن ها شوند باید دری آهنین و مقاوم در آستانه پله های منتهی به پارکینگ تعبیه کرد.

وقتی کماندوهای آمریکایی نیمه شب به کپرهای افغان ها بی نوا حمله می برند و آن ها را در خواب به گلوله می بندند خشونت چنان عیان است که هیچ کس نمی تواند منکر آن گردد اما وقتی مادر سه بچه گربه را به نامردانه ترین روش ممکن سر به نیست می نمایند تنها به جرم این که بعد از جدایی از فرزندانش به خود اجازه داده با سینه های پرشیر شبی را تا صبح ضجه بزند و خواب را بر همسایه ها حرام کند، خشونت چهره ای بس طبیعی و بی اهمیت می یابد انگار بادی وزیده باشد و چند برگ زرد را با خود به دوردست ها برده باشد.

ریشه خشونت های پنهان همچون سایه ای هراسناک از خشونت های عیان آیا همان حجم گمشده ای نیست که مایا آنجلو شاعره سیاهپوست آمریکایی در شعرش بی پرده از آن یاد می نماید؟:

ماماها و مرده شوها خوب می دانند

زاده شدن، مشقتی ست

مردن، فراغتی

و زیستن، آزمونی کوتاه در میان ِ این دو.

پس از چیست که ما شکوه کنان

همچون برزخیان

در میان ستارگان، سرگردان و دربه دریم؟

آیا به جست وجوی حجمی گمشده ایم؟

آیا نام ِ آن حجم ِ گمشده عشق

است؟

نماشو: نماشو، طراحی سایت، سئو، چاپ و طراحی گرافیکی را به ما بسپارید.

اسلیم فا: اسلیم فا: مجله دوخت و دوز، طراحی لباس و انتخاب لباس