بررسی موانع اقتصاد دانش بنیان - یزد بلاگ

میزگرد خبرنگاران در خصوص اقتصاد دانش بنیان با حضور علیرضا کشاورز قاسمی از فعالان بخش خصوصی، مصطفی مافی، رئیس پارک علم و فناوری قزوین و علی رحمانی، معاون هماهنگی برنامه ریزی و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین برگزار گشت. در این میزگرد که امین خاکباز، معاون پژوهشی جهاددانشگاهی قزوین به عنوان مجری کارشناس در آن حضور داشت در ابتدا مولفه های اقتصاد دانش بنیان و حرکت به این سمت مورد بررسی قرار گرفت.

در ابتدا رحمانی در این خصوص اظهار می کند: اقتصاد مهندسی موضوعی است که در اقتصاد به دنبال آن هستیم و در واقع آن تصمیمی است که سرمایه گذار همه عوامل را در نظر می گیرد و سراغ فعالیتی می رود که بیشترین بازدهی را داشته باشد. به لحاظ اقتصادی در اقتصاد خُرد تصمیم به سرمایه گذاری مهم است و منجر به استفاده بهینه از منابع می گردد چون همه به دنبال بهترین فرصت ها هستند و منابع بالاترین سود را برای اقتصاد ایجاد می کنند.

وی ادامه می دهد: در اقتصاد دانش بنیان دو دسته بندی بخش عمومی و خصوصی را داریم، بنابراین سرمایه گذاران دنبال حدبیشتر سود هستند و دولت و مردم نیز به دنبال این هستند که حدبیشتر منافع اجتماعی را داشته باشند و برای رسیدن به این نقطه باید حدبیشتر سود را اعلام کرد. برای مثال وقتی سرمایه گذار بخش خصوصی شروع به کار می کند از بازار علامت می گیرد و به دلیل قوانین سفت و سخت قانون کار باید نیروی کار کمتری جذب کند و در وهله دوم علاوه بر تعهد، هزینه هایش افزایش پیدا می کند بنابراین ترجیح می دهد با هزینه های سرمایه بر تولید کند.

رحمانی خاطرنشان می کند: جامعه به دنبال ایجاد شغل است و دولت تلاش دارد از روش های کاربر استفاده گردد و سرمایه گذار اغلب اوقات ترجیح می دهد که روش های سرمایه بر را استفاده کند. مهم ترین علامت در اقتصاد این است که اگر از روش دانش بنیان استفاده گردد سود بیشتر و هزینه کمتری را خواهد داشت؛ اما وقتی که یک شرکت دانش بنیان شروع می کند باید در ابتدا هزینه و خود را به بازار اعلام کند.

وی اشاره می کند: مهم ترین علامت در اقتصاد این است که اگر از روش دانش بنیان استفاده گردد سود بیشتر و هزینه کمتری را خواهد داشت؛ اما وقتی که یک شرکت دانش بنیان شروع می کند باید در ابتدا هزینه و خود را به بازار معرفی کند.

معاون هماهنگی برنامه ریزی و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی با اشاره به بخش کلان اقتصاد بیان می کند: اقتصاد به دنبال حدبیشتر تولید بوده و تولید هدف کلان اقتصادی است و این اتفاقات در رشد اقتصادی رقم خواهد خورد البته رشد اقتصادی باید همراه با توزیع عادلانه درآمد باشد و بسیاری از افراد ممکن است بگویند این ها در تضاد با یکدیگر هستند، رشد اقتصادی و توزیع عادلانه می تواند اتفاق بیفتد و این هدف کلان اقتصادی است.

وی اضافه می کند: گاهی گمان می کنیم که می توانیم به اقتصاد دستور دهیم اما قوانین اقتصادی دستوری نیستند و بسترها باید ایجاد گردد تا بتوانیم به یک رشد اقتصادی همراه با توزیع عادلانه و تأمین منافع اجتماعی برسیم که همه از آن منتفع شوند.

رحمانی با اشاره به اینکه مباحث مربوط به فساد و رانت نیز وجود دارد، تصریح می کند: سرمایه هوشمند است و به جایی می رود که در آن بخش امتیاز وجود دارد اگر راستا درست فراهم باشد تولیدکننده و سرمایه گذار در آن راستا حرکت خواهند کرد. در اقتصاد زیرساخت های قانونی و مسائل اجتماعی بسیار موثر هستند.

رانت مانع اساسی در تحقق اقتصاد دانش بنیان

در ادامه کشاورز قاسمی در این خصوص می گوید: رانت را مانع بسیار اساسی در تحقق اقتصاد دانش بنیان می بینم تا زمانی که رانت وجود داشته باشد کمتر کسی را خواهیم دید که به اصول پای بند باشد، چون کشش به سمت سود حدبیشتری است. در اقتصادی که ایجا کردیم طبیعی است که اذهان به سمت سود حدبیشتری ایجاد شده در اثر رانت حرکت کند.

وی خاطرنشان می کند: در اقتصاد بحث مزیت ها نیز مطرح می گردد در سطح استانی باید مزیت های استانی را شناسایی و به کسی که دنبال سود حدبیشتری است معرفی کنیم. دولت به دنبال یکسری مسئولیت های اجتماعی و بخش خصوصی نیز به دنبال حدبیشتر کردن منافع شخصی است و هنرمندی این است که انگیزه شخصی را در راستای مسئولیت اجتماعی تعریف کنیم.

این فعال بخش خصوصی تصریح می کند: در استان تعریف مزیت کار دشواری است چون فعالیت های مختلفی در آن انجام می گردد و در هر زمینه مزیت های مختلفی وجود دارد؛ در استان باید مزیت ها را به درستی تعریف کنیم که بخش خصوصی برای سرمایه گذاری رغبت داشته باشد. زیرساخت های بخش دانش بنیان با دیگر بخش ها متفاوت است بنابراین بهتر است رشته های فعالیت را تخصصی کنیم.

وی به موانع اقتصاد دانش بنیان اشاره و بیان می کند: یکسری کاستی هایی وجود دارد که به جنبه های فرهنگی بازمی گردد، در اقتصاد و در تربیت نیروها فرزندان، خود را با واقعیات کسب و کار آشنا نکردیم؛ بنده در بیشتر جلسات کمیته پذیرش پارک علم و فناوری استان حضور دارم و می بینم که صاحبان ایده با فضای کسب و کار بیگانه هستند که این مشکل به جامعه و تربیت و دانشگاه بازمی گردد. باید نهادینه کنیم که ایده 10 درصد تولید را شامل می گردد، نسل جدید این امر را درک نکرده و در این خصوص آموزش ندیده است، برای همین امر است که بسیاری از ایده ها به تولید انبوه نمی رسند و در مرحله رشد مقدماتی حذف می شوند و عمدتاً کسانی پیروز بودند که از بازار وارد تولید دانش بنیان شده اند.

کشاورز قاسمی اظهار می کند: پارک علم و فناوری به دنبال یک اکوسیستم برای رشد ایده های نوآورانه است که به محصول تبدیل گردد اما واقعیت این است که علی رغم تلاش ها توفیقات درآمدزایی نداشتند.

وی تشریح می کند: دولت باید نقش خود را در تصدی گری کمرنگ کند و بخش خصوصی وارد میدان گردد؛ من شاهد تلاش های فراوان پارک علم و فناوری هستم ولی سازوکار دولتی جواب نمی دهد و باید بخش خصوصی وارد این حوزه گردد. یکسری محدودیت ها وجود دارد و بخش خصوصی نگاه می کند که ایده به تولید منجر خواهد شد یا خیر؛ باید جنبه خصوصی پارک های علم و فناوری تقویت گردد در این صورت ایده های بیشتر پذیرفته خواهند شد که قابلیت اجرایی داشته باشند.

این فعال بخش خصوصی متذکر می گردد: در این بین وجود شتابنده ها و وی سی ها بسیار مهم هستند و می توانند نقش مهمی را ایفا کنند همانطور که ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در برخی از پروژه ها ورود پیدا کرده است و هرچه تعداد چنین شتابدهنده ها افزایش پیدا کند امورات بهتر پیش خواهد رفت. در این اکوسیستم یکسری خلأهایی وجود دارد که باید هرچه سریع تر تقویت شوند.

چقدر در جذب بخش خصوصی به اقتصاد دانش بنیان پیروز بوده ایم؟

مصطفی مافی می گوید: اقتصاد دانش بنیان 100 درصد ضرورت دارد، دیگر ایران کشوری نیست که بخواهد با فروش منابع نفتی گذران داشته باشد. با نگاه به 10 شرکت برتر دنیا خواهیم دید که از منابع نفتی استفاده نمی کنند و همه آنان در انقلاب صنعتی چهارم قرار دارند و ارزش افزوده ای که ایجاد می کنند بسیار مهم است. در دیگر کشورهای دنیا از انقلاب صنعتی چهارم یاد می کنند که در ایران از آن با عنوان اقتصاد دانش بنیان یاد می کنیم.

وی ادامه می دهد: ما تا پیش از این مونتاژکار بودیم و با فروش منابع زندگی می کردیم و حالا می خواهیم وارد انقلاب صنعتی چهارم باشیم به نظرم در ادبیات مسئولین انقلاب صنعتی چهارم به اقتصاد دانش بنیان ترجمه شده است و الگویی برای همه ما است و اجرای آن ضرورت دارد.

رئیس پارک علم و فناوری استان قزوین تصریح می کند: اقتصاد دانش بنیان با توسعه فناوری معادل نیست برای مثال کشور اراده می کند موشک و ماهواره بسازد و به این فناوری نیاز دارد و از استارت آپ ها حمایت می کند آیا صنعت موشکی صنعت درآمدزایی است، پس صنعت موشک و ماهواره اقتصاد دانش بنیان نیست بلکه توسعه فناوری نوین است.

وی خاطرنشان می کند: ایده، رسیدن و عملیاتی کردن آن دو سر ماجرا است و در کشور در این 2 بخش توانمندی وجود دارد هر آنچه را بخواهید تولید کنید دانشگاه های کشور توانمندی تولید نمونه اولیه محصول را دارند اما مسئله این است که آیا این محصول می تواند به ثروت تبدیل گردد و برای کشور درآمدزایی داشته باشد؟ در پاسخ باید بگوییم خیر و اینجاست که بخش خصوصی باید ورود پیدا کند.

مافی متذکر می گردد: چرا کشور ما در صنعت موشک سازی بیش می رود و در صنعت خودرو توانمندی چندانی ندارد آیا خودروسازی دشوارتر از ساخت موشک است؟ در پاسخ بگوییم که در مقوله موشک سازی تنها با یک مولفه سر و کار داریم اما در تولید خودرو به چندین مولفه نیاز داریم.

زیرساخت تبدیل فناوری به اقتصاد دانش بنیان را نداریم

وی با اشاره به تجاری سازی و صادرات مطرح می کند: آیا در ایران نمی توانیم پراید را ارتقا دهیم و هر سال یک مدل خودرو به بازار عرضه کنیم؟ در پاسخ باید بگوییم به لحاظ فنی بله ولی به لحاظ اقتصادی خیر؛ وقتی می توانیم پلتفرم یک خودرو را تغییر دهیم باید تعداد انبوهی از آن را تولید کرده و فروخته باشیم و بخش قابل توجه را برای توسعه زیرساخت و ساخت مدل بعدی تزریق کنیم. سالانه 500 هزار پراید تولید می شد و 40 سال باید در صنعت خودرو باقی می ماند تا سود کرده و خط تولید جدید با خودوریی دیگر راه اندازی کنیم. اگر بتوانیم خودرویی بسازیم و توان صادرات داشته باشیم؛ می توانیم بگوییم، می توانیم مدل های جدید به بازار عرضه کنیم.

رئیس پارک علم و فناوری استان قزوین تصریح می کند: اقتصاد دانش بنیان بزرگ است و نسبت به توسعه فناوری دامنه وسیع تری دارد؛ کشور زیرساخت های لازم را برای دسترسی به انواع فناوری دارد اما زیرساخت های لازم را جهت تبدیل فناوری به یک اقتصاد دانش بنیان ندارد. بنابراین بازیگران مختلف باید وارد بازی شوند.

وی بیان می کند: طبق تعاریف تا سطح 6 ارزیابی سطوح بلوغ فناوری(TRL) بر عهده پارک علم و فناوری است اما از آن به بعد بر عهده کیست؟ در اینجا باید بخش خصوصی وارد میدان گردد و محصول با آن برند وارد بازار گردد، اما برنامه ریزی لازم در این خصوص انجام نشده است.

مافی تصریح می کند: سال 89 اقتصاد دانش بنیان مطرح شده است در برنامه چهارم در دهه 70 واژه دانش بنیان دیده می گردد و این نشان می دهد که برخی از افراد این تفکر را داشتند. پارک های علم و فناوری و مراکز رشد ورود پیدا کردند و تا 6 TRLحمایت می کنیم اما 10 درصد توانستند محصول خود را تجاری سازی کرده و بازار محصول خود را ایجاد کنند. در تجاری سازی بازیگران زیاد هستند و حتی یک بار برای ایجاد زیرساخت ها و تعیین جایگاه بخش خصوصی و حاکمیت برنامه ریزی نکردیم. حتی قوانین با هم تداخل دارد و با مجموعه ای از قوانین متنقاض روبرو هستیم و هماهنگی لازم انجام نشده است.

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

نماشو: نماشو، طراحی سایت، سئو، چاپ و طراحی گرافیکی را به ما بسپارید.