افزایش میزان مبتلایان و فوتی های کرونا در صورت عدم رعایت ضوابط بهداشتی
به گزارش یزد بلاگ، نتایج پروژه تحقیقاتی گروهی از محققان دانشگاهی و پژوهشگاهی در زمینه شبیه سازی انتشار کرونا ویروس نشان می دهد پیشگیری از بروز بیماری کووید-19 بر سایر روش ها برتری دارد به گونه ای که بر اساس یکی از این سناریوها، افرادی که در منطقه ای زندگی می کردند که اصول بهداشتی را رعایت نکردند به میزان 100 درصد بیشتر از افرادی که ضوابط بهداشتی را رعایت می کردند، دچار کرونا و مرگ ناشی از ابتلا به این ویروس شدند.
به گزارش خبرنگاران، شبیه سازی رایانه ای یکی از بهترین روش های علمی برای پیش بینی اتفاقات آینده از جمله بررسی اثر سیاست های مختلف در فرایند کنترل یا شیوع بیماری در جامعه است. از این رو نحوۀ انتشار بیماری کرونا در ایران با بهره گیری از روش مبتنی بر عامل (Agent-based Modelling) دست مایه تحقیقات گروهی از پژوهشگران از دانشگاه های تربیت مدرس، علوم پزشکی بقیه الله تهران، شهید بهشتی، پژوهشگاه دانش های بنیادی (IPM)، صنعتی شریف و دانشگاه مازندران شده و در این پروژه اقدام به شبیه سازی نحوه انتشار بیماری کرونا کرده اند.
این پروژه که با عنوان شبیه ساز ایرانی کرونا و نام اختصاری شاکر اجرایی شده است، قابلیت بررسی سناریوهای مختلف را دارد و مسئولین ایران می توانند ایده های خود را به وسیله آن بررسی کرده و نتایج را مشاهده کنند.
محققان در این پروژه تحقیقاتی توانستند نحوه انتشار بیماری کووید-19 در ایران را با بهره گیری از روش مبتنی بر عامل (Agent-based Modelling) شبیه سازی کنند.
در این شبیه سازی که بر اساس بوم فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی ایران اجرا شده است، با یک جامعه مجازی درون کامپیوتر روبرو هستیم که هر فرد در آن به عنوان یک عامل، دارای خصوصیات و دینامیک مشخصی است. هر فرد مجازی دارای ارتباطاتی در سطوح مختلف نظیر خانوادگی، آشنایان، دوستان، همکلاسی ها، همکاران و اجتماع با افراد دیگر جامعه است.
علاوه بر آن هر فرد متعلق به یک خانواده است که بسته به سن و نقش خود با مکان های اجتماعی نظیر محل کار، مدرسه، دانشگاه، سامانه های حمل و نقل، بیمارستان، مغازه ها، ادارات و مکان های عمومی ارتباط و تعامل دارد ضمن آنکه هر فرد این جامعه مجازی نیز دارای سطحی از سلامت، ایمنی فردی و احیانا بیماری زمینه ای منحصر به فرد است که بر مبنای مشخصی بین افراد توزیع شده است.
نحوه ارتباطات در مدل سازی شاکر
جزئیات مطالعات در طرحِ مدل شده
این بیماری دارای یک دوره نهفتگی، دوره آشکاری و دوره نقاهت است که شدت بیماری در هریک از این دوره ها و همچنین داخل هر دوره متغیر خواهد بود. ضمن آنکه انتقال بیماری وابسته به ارتباطات بین افراد در جامعه است.
در هر ارتباط در صورتی که یک طرف، ناقل باشد، درصدی از احتمال انتقال بیماری به فرد سالم وجود دارد. این احتمال به صورت تابعی از پارامترهای مختلف مانند زمان و قدرت تعامل، شدت بیماری و میزان محافظت شامل مواردی چون استفاده از ماسک و میزان رعایت فاصلۀ فیزیکی و دیگر موارد محافظتی برای هر ارتباط محاسبه می شود.
در این مدل همچنین احتمال انتقال بیماری از محیط های فیزیکی آلوده ناشی از رفت و آمد افراد بیمار نیز در نظر گرفته شده است.
اطلاعات استفاده شده در این شبیه سازی مانند دینامیک بیماری، توزیع سنی افراد و توزیع و نوع مکان ها بر اساس داده ها و واقعیات موجود در مقالات معتبر در مورد بیماری کرونا و آمارهای ملی و بین المللی و همچنین مشاوره با پزشکان و افراد متخصص و با توجه به اصل خرد جمعی به دست آمده است.
برخی از نتایج مهم شاکر
پروژه شاکر یک شبیه ساز نسبتا جامع است که قادر است شرایط و سناریوهای مختلف را بررسی و با هم مقایسه کند.
بر این اساس در این مطالعات سیاست های اعمال شده در ایران چون تعطیلی مراکز عمومی دانشگاه ها و مدارس، ادارات، سخت گیری های قانونی اعمال شده بر رفت و آمد، آگاه سازی مردم و رفتار آنها در مورد بیماری، کمتر شدن روابط در عید و قرنطینۀ خانگی برخی از مبتلایان را تحت 4 مرحله در زمان های اول اسفند، 20 اسفند، اول فروردین، 20 فروردین در نظر گرفته شد.
به عنوان نمونه در 20 فروردین(مرحله 4)، 80درصد افراد از ماسک استفاده کرده و حداقل اصول بهداشتی را رعایت کرده اند. همچنین 50درصد ادارات و 40درصد اشتغالات کوچک پس از دوره تعطیلی ایام عید بازگشایی شده است. نتایج بدست آمده از آمار مبتلایان و آمار مرگ و میر تا امروز، همخوانی مناسبی با واقعیت ایران دارد، ولی در آینده چه رخ خواهد داد؟ پاسخ این سوال کاملا وابسته به سیاست های اعمالی دولت و رفتار مردم است.
اگر سیاست فعلی دولت و رفتار کنونی جامعه در نظر گرفته شود یعنی به جز مدارس و دانشگاه ها سایر اماکن نظیر مغازه ها، ادارات و مترو به تدریج بازگشایی شوند و مردم با تصور تمام شدن کرونا به شرایط عادی زندگی بازگردند و اکثرا حفاظت های مناسب و همچنین رعایت فاصله اجتماعی را رها کنند، شبیه سازی، واقعیت بسیار متفاوتی را پیش بینی می کند.
همانطور که در نمودار بالا مشاهده می شود، پس از کاهش جزئی آمار مبتلایان که ناشی از رعایت های ضوابط بهداشتی در گذشته است، متاسفانه در آینده ای نزدیک شاهد افزایش بسیار زیاد مبتلایان خواهیم بود که این مساله می تواند بیشتر از آنچه تصور می کنیم، جان بسیاری از شهفرایندان را به خطر بیندازد و کشور را با چالشی بزرگ روبرو کند!
این در حالی است که بر اساس بدترین سناریوها یعنی اگر دوباره به شرایطی برگردیم که ضوابط بهداشتی در روابط و ترددها رعایت نشود، متاسفانه باید گفت ده ها میلیون نفر از شهفرایندان مبتلا به کرونا و صدها هزار نفر کشته خواهیم داشت.
برخی دیگر از نتایج این پروژه بر اساس سناریوهای در نظر گرفته شده به این شرح است:
| ردیف | سوال | سناریو | نتیجه |
| 1 | رعایت منطقه ای: آیا رعایت یک منطقه جغرافیایی علی رغم عدم رعایت بقیه نواحی فایده ای دارد؟ | افراد یک ناحیه جغرافیایی خاص تلاش داشته اند با زدن ماسک و رعایت فاصله فیزیکی، خود را بطور حداقلی از دریافت بیماری محافظت کنند. ولی نواحی دیگر کاملا آزاد بودند. (علت انتخاب کردن حفاظت حداقلی به جای کامل این است که معمولا افراد بدلیل سهل انگاری و فراموشکاری و یا نبود تجهیزات خیلی ایمن مانند ماسک های کاملا حفاظت کننده، نمی توانند در جامعه رعایت کاملی داشته باشند). | افرادی که در منطقه دیگر زندگی می کردند و اصول بهداشتی را رعایت نکرده اند به میزان 100 درصد بیشتر از منطقه اول دچار بیماری و مرگ ناشی از آن شده اند. |
| 2 | رعایت خانوادگی: آیا اگر خانواده ای رعایت کند اما همسایگان و دیگران رعایت نکنند، تاثیری دارد؟ | 50 درصد خانواده های سراسر شهر تصمیم به رعایت حداقلی دارند اما بقیه خانواده ها از ماسک و بقیه نکات بهداشتی استفاده نکنند. | خانواده هایی که رعایت کردند به میزان 50 درصد کمتر از سایرین به بیماری دچار شدند و 30 درصد کمتر مرگ و میر داشته اند. |
| 3 | رعایت سرپرست خانوار: آیا رعایت والدین اثری بر فرزندان دارد؟ | در این سناریو برخی از خانواده ها انتخاب شدند و تنها قید موجود این است که فقط سرپرست خانوار که دارای تعاملات شغلی و رفت آمد بیشتری نسبت به سایر اعضا است، با رعایت اصول بهداشتی و ماسک در برابر کرونا از خود محافظت حداقلی کند. | نتایج شبیه سازی نشان می دهد که فرزندان این خانواده ها به میزان حداقل 30 درصد نسبت به سایر خانواده ها کمتر به کرونا مبتلا می شوند. |
محققان این پروژه اعلام کردند این شبیه سازی با فرض باز بودن مدارس، دانشگاه ها و ادارات اجرا شده و بدون شک با فرض تعطیلی آنها نتایج بهتری بدست خواهد آمد.
منبع: خبرگزاری ایسنامجله زیتوا: مجله زیتوا | مجله خبری ایران و جهان پیرامون
banima.ir: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما