دبیره پارسی لاتین

به گزارش یزد بلاگ، دبیره پارسی لاتین یک (دبیره) خط اختصاصی لاتین برای نوشتن زبان پارسی است. با توجه به اینکه برای نوشتن واژه های فارسی و اسامی افراد با حروف انگلیسی، شکل واحد و پذیرفته شده ای وجود ندارد، بکارگیری این روش می تواند از دوگانگی ها پیشگیری به عمل آورد. برای مثال امروزه که هیچ شکل جامعی برای لاتین نویسی فارسی وجود ندارد، واژه های سعید و لیلا، برحسب سلیقه به اشکال زیر نوشته می گردد.

دبیره پارسی لاتین

Leila - Leyla - Laila - saeed - saeid - saied

درصورتی که طبق قواعد دبیره پارسی لاتین، این دو اسم به شکل saěid و Leylǎ نوشته می شوند. بنابراین جهت نوشتن زبان پارسی به خط لاتین، ضروری است تا خطی جامع و واحد به کار برود.

AǍBČDEěFGǦ
HȞIJKLMNOP
RSŠTUVWZŽ
حروف کوچک
aǎbčdeěfgǧ
hȟijklmnop
rsštuvwyzž
واج (آوا)
اَآبِچِدِاِء

ئـ

فِگِقِ
هِخِا

یـ

جِکِلِمِنِاُپِ
رِسِشِتِا

و

وِاُ

و

یِزِژِ

برای رفع نواقص خطهای قدیمی، از هفت حرف باگُوِه استفاده شده است. این هفت بهمراه مثال در جدول زیر به نمایش درآمده اند. گُوِه علامتی است که بر روی این حروف گذاشته شده اند. از مزایای گوه این است که با حروف قبل و بعد از خود اشتباه گرفته نمی شود.

حروف الفبای فارسیآچع ساکنق/غخشژ
حروف باگوهǍČěǦȞŠŽ
نمونه فارسیآسانچنگبعثتقیرخوبشکلژرف
نمونه پارسی لاتینǍsǎnČangBeěsatǦirȞubŠeklŽarf

این خط همچنین دارای چهار واکه بلند و سه واکه کوتاه و در مجموع هفت واکه (حرف صدادار) است که در جدول زیر بهمراه مثال به نمایش درآمده اند.

واکه فارسیاَاِاُآئیاواُوْ
حرف لاتینaeoǍ,ǎiuow
نمونه فارسیابراسماُردکآبانایرانآتوسامولوی
نمونه پارسی لاتینAbrEsmOrdakǍbǎnirǎnǍtusǎMowlavi

در این دبیره، حروفی که تلفظ آنها مشابه است همگی در یک حرف ادغام شده اند. برای مثال حروف:

(ز - ظ - ض - ذ) با حرف Z تعریف می شوند.

(ص - س - ث) با حرف S تعریف می شوند.

(ت - ط) با حرف T تعریف می شوند.

(ه - ح) با حرف H تعریف می شوند.

(ق - غ) با حرف Ǧ تعریف می شوند.

در ساخت این خط، از یک نشان یاریی به نام گُوِه یاری گرفته شده است. همانطور که می دانید در زبان پارسی واج عین ساکن وجود ندارد. بنابراین حروف عـْ ئـ أ ء عربی می باشند و از الفبای عربی وارد زبان فارسی گشته اند. در این دبیره، برای (واج عین ساکن) یک نویسه به شکل ě (اِ باگوه) تعریف شده است. برای نمونه واژهٔ عربی جزء، بصورت Jozě نوشته می شود.

ویژگی ها و دستورها

1- تنها حروف آغازین جملات به شکل عظیم نوشته می شوند.

2- واژهٔ (تَسهیل) به همانصورت که خوانده می شود نوشته می شود : تسهیل Tashil

در طرف مقابل اگر حرف ترکیبی sh برای ادای واج (شِ) معرفی شده بود، خواننده این واژه را (تَشیل) می خواند؛ اختصاص حرف اختصاصی به شکل š برای واج (شِ) این دشواری را رفع کرده است.

3- حروفی که به (ـه) ختم می شوند، باید بهمراه h در انتها آنها نوشته شوند. مثلاً واژه بسته باید به شکل basteh نوشته شود. یا واژه انتهاه به صورتPǎyǎneh نوشته می شود. ولی عبارت)انتها راه(بصورت Pǎyǎne rǎh نوشته می شود.

4- اضافه شدن هرگونه پسوند به واژه هایی که به (ـه) ختم می شوند، (ـه) در انتهای واژه حذف میشود. بنابراین واژه سایبان به صورت Sǎyebǎn نوشته می شود. و املای آن به شکل)سایه بان (Sǎyehbǎn نادرست است.

5- عین ساکن (ě) هرگز نمی تواند در ابتدای واژه قرار بگیرد. بنابراین هرگز به صورت عظیم به کار نخواهد رفت.

6 - حرفw تنها میتواند پس از حرف o به کار برود. بعبارت دیگر w هرگز بدون o نوشته نمی شود. از این رو نمی تواند در ابتدای واژه قرار بگیرد. همانند واژه اوصاف، مولوی یا فردوسی (Owsǎf یاMowlavi یا Ferdowsi)

7- به کار گیری دو حرف پشت سر یکدیگر در یک واژه ممنوع است. مثلاً حمید به شکل hamid نوشته میشود. نه به صورت hameed

8- از آنجاییکه تشدید یک علامت عربی است، به اجبار باید واژه های عربی با دو حرف پشت سر هم نوشته شوند. همانند مُحَمَّد mohammad

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

منبع: مجله انگیزه
انتشار: 6 مهر 1400 بروزرسانی: 6 مهر 1400 گردآورنده: yazdblog.ir شناسه مطلب: 2152

به "دبیره پارسی لاتین" امتیاز دهید

3 کاربر به "دبیره پارسی لاتین" امتیاز داده اند | 4.7 از 5
امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "دبیره پارسی لاتین"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید