چامسکی در گفت وگو با جام جم: ترامپ خود آمریکاست

به گزارش یزد بلاگ، اغتشاشات و بحران های داخلی در ایالات متحده وارد مرحله تازه ای شده است. احتمال شورش مسلحانه در 50 ایالت آمریکا، منجر به استقرار گسترده پلیس فدرال، گارد ملی و نیروهای ویژه این کشور در واشنگتن و دیگر شهرها و مناطق شده است. بسیاری از تحلیلگران پیش بینی کرده اند که بحران های داخلی آمریکا، در20 ژانویه امسال و پس از حضور رسمی بایدن در کاخ سفید پایان نمی یابد و منازعات اساسی و بنیادینی که در این کشور شکل گرفته همچنان ادامه خواهد داشت.

به گزارش خبرنگاران، در این خصوص، روزنامه جام جم گفت و گویی با پروفسور نوام چامسکی فیلسوف، زبان شناس و نظریه پرداز مشهور آمریکایی صورت داده است. چامسکی، استاد بازنشسته دپارتمان فلسفه و زبان شناسی مؤسسه تکنولوژی ماساچوست(MIT) آمریکاست.

همان گونه که مستحضرید حمله طرفداران ترامپ به کنگره آمریکا و احتمال تکرار این حمله در آینده ای نزدیک، شرایط فوق العاده ای را به لحاظ امنیتی، سیاسی و اجتماعی در ایالات متحده حاکم ساخته است. نظرشما در این خصوص چیست؟

بحران هایی که از مدت ها قبل در آمریکا آغاز شده و امروز به این نقطه رسیده است، برگرفته از ساختار نئولیبرالیستی حاکم بر این کشور است. همگان می دانند که قدرت در آمریکا در اختیار ثروتمندان است. در مبارزات انتخاباتی آمریکا، چه در دور مقدماتی و درون حزبی و چه در دور نهایی، ثروت حرف اول و آخر را می زند.

ترامپ و امثال او در دل همین ساختار خلق می شوند و در مسند قدرت می نشینند. ترامپ یک تاجرمسلک و فردی است که به فکر منافع خود و معدود همراهانش بود. ساختار نئولیبرالیستی در آمریکا به افزایش قدرت مانور ثروتمندان و قدرتمندان و در مقابل، خشم دیگر اقشار جامعه منجر شده است.

به مخاطرات سیطره نئولیبرالیسم در آمریکا، از جمله بحران های امنیتی اخیر در این کشور اشاره کردید. نسبت مقولات نئولیبرالیسم آمریکایی و دموکراسی ، خصوصا در شرایط فعلی چگونه قابل تعریف و تفسیر است؟

رابطه این دو کاملا معکوس است. نئولیبرالیسم آمریکایی اساسا قرابتی با دموکراسی و رای مردم ندارد. حاکمیت نئولیبرالیسم در آمریکا، دموکراسی را در ایالات متحده شدیدا تضعیف کرده و در مواردی نیز از بین برده است. نئولیبرالیسم منجر به ایجاد نظمی شد که تمرکز تصمیم گیری و قدرت را در اختیار نهادهای قدرتمند و ثروتمند قرار داد. در واقع از رهگذر نئولیبرالیسم، نهادها و سازمان هایی به وجود آمد که قدرت را در اختیار خود قرار دادند و باعث تمرکز ثروت در دست معدودی از افراد و سازمان ها شدند.

همان سازمان ها و نهادهایی که امروز دیگر شهروندان آمریکایی برای آنها اصالت و قداستی قائل نیستند. این رویکرد نئولیبرالیستی را به طور تعیین بعد از جنگ دنیای دوم و طی دهه های اخیر شاهد هستیم. از این رهگذر، شاهد نظارت و کنترل بیشتر آمریکا بر داخل این کشور و حتی دیگر کشورهای دنیا هستیم. سران آمریکا با شبکه ها و افرادی که قدرت و ثروت را در دیگر کشورهای دنیا در اختیار دارند نیز وارد تعامل می شوند و البته تحمل ظهور قدرت های جدید در نظام بین الملل را نیز ندارند.

طی روزهای اخیر، دموکرات ها یا حتی برخی جمهوریخواهان سعی دارند مرز میان خود و ترامپ را پررنگ تر کرده و حتی از طریق مجلس کنندگان و سنا برای همیشه جهت بازگشت او به قدرت را مسدود کنند. نظر شما در این خصوص چیست؟

باید بدانیم ترامپ نمادی از جامعه آمریکا و مناسبات سیاست و قدرتی است که در این کشور تعبیه و تعریف شده است. به عبارت بهتر، ترامپ از همین ساختار برخاسته و همین سیاستمدارانی که امروز سعی دارند از او فاصله بگیرند، وی را به قدرت رسانده اند. بسیاری از دموکرات ها و جمهوریخواهانی که امروز و در روزهای آخر حضور ترامپ در کاخ سفید علیه وی موضعگیری می کنند، خود نیز معتقدند که قدرت باید در دست بخش خصوصی و سرمایه داران متمرکز شود.

آنها با ساختار نئولیبرالیستی حاکم در آمریکا هماهنگ بوده و نقدی بر این ساختار بحران ساز ندارند. در شرایطی که گروه های سیاسی حاکم بر آمریکا، درصدد نظارت و کنترل بیشتر خود و صاحبان ثروت بر ایالات متحده و دنیا هستند، شاهد ظهور جنبش های جدیدی در ایالات متحده هستیم.

ترامپ هرگز تغییری نکرده است! او همان فردی است که سال 2016 بر سر کار آمد. همه مشاهده کردند که در جریان شیوع ویروس کرونا در آمریکا، جان شهروندان این کشور کمترین اهمیتی برای رئیس جمهوری آمریکا نداشت. دیدگاه های ضد علمی ترامپ و همراهانش، شمار زیادی از شهروندان آمریکایی را به کشتن داد. اما فراتر از اقداماتی که در داخل آمریکا شاهد آن بودیم، جنایات و اقدامات ترامپ جان انسان ها را در همه دنیا به خطر انداخته است. در واقع جنایات زیاد و گسترده ای از سوی ترامپ در سرتاسر دنیا صورت گرفت و کل دنیا را تحت تاثیر قرار داد.

به ظهور جنبش های جدید در آمریکا اشاره کردید. ویژگی جنبش های ضد سرمایه داری یا ضدنئولیبرالیستی در این کشور و دیگر نقاط دنیا چیست؟

ویژگی مهم جنبش های ضد نئولیبرالیستی در آمریکا، هدف قراردادن بنیان قدرت در این کشور است. باید بگویم که بر اساس اعتبار کاذبی که نظام نئولیبرالیستی آمریکا به مقوله ثروت و قدرت بخشیده است، بسیاری از شهروندان تصمیم گرفته اند در مقابل این ساختار بایستند. ما شاهد شکل گیری نوعی مبارزه اجتماعی و طبقاتی در آمریکا و حتی دیگر کشورهای طرفدار نظام سرمایه داری هستیم.

اکنون در داخل آمریکا شاهد اقبال بسیاری از شهروندان نسبت به اندیشه های ضد سرمایه داری برنی سندرز هستیم، هر چند ساختار (ساختار مبتنی بر نئولیبرالیسم آمریکایی) مانع از قدرت دریافت وی و طرفدارانش می شود. شاید هیچ کس 10 سال قبل تصور نمی کرد که برنی سندرز و نگاه ضد لیبرالیستی وی به محبوب ترین نوع نگاه در آمریکا تبدیل شود. اما این اتفاق در سال های 2016 و 2020 رخ داد. در حال حاضر نیز سندرز و کسانی که منتقدان داخلی نظام سیاسی- اقتصادی حاکم بر آمریکا هستند، پایگاه اجتماعی گسترده ای پیدا کرده اند.

قرار است در تاریخ 20 ژانویه(اول بهمن)، جو بایدن رسما به عنوان رئیس جمهوری آمریکا معرفی و مراسم تحلیف وی برگزار شود. نظر شما در مورد جابه جایی قدرت در کاخ سفید چیست؟

باید بگویم علاقه چندانی نسبت به شخصیت بایدن و اساسا در مورد او نظری ندارم. همان گونه که اشاره کردم، منتقد ساختار قدرت در آمریکا هستم و کاری به جابه جایی قدرت ندارم. بیشترین تمرکز من بر تحولات زیربنایی و الگوواره های نوین اجتماعی و سیاسی در آمریکاست.

در هر حال، نمی دانم بایدن چه طرحی برای اداره کشور در سر دارد، اما او ناچار است بسیاری از هزینه های سنگینی که ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود ایجاد کرده را پرداخت کرده و آثار آنها را برطرف کند. ترامپ از توافق آب و هوایی پاریس خارج شد و حتی ضمن خروج از توافق هسته ای با ایران، سعی کرد تحریم های سازمان ملل را علیه این کشور بازگرداند؛ هر چند هیچ حمایتی نتوانست دریافت کند.

برای ترامپ حقوق بین الملل و نهادهای بین المللی ارزش و اهمیتی نداشتند. ترامپ حتی رژیم کنترل تسلیحات را در دنیا از بین برد. او در دوران ریاست جمهوری خود، زندگی همه مردم دنیا را به خطر انداخت.

آیا به نظر شما با خروج ترامپ از کاخ سفید، ترامپیسم نیز از بین خواهد رفت؟ خطر این تفکر را برای بشریت چگونه ارزیابی می کنید؟

من نام این پدیده(ترامپیسم) را بیشتر نظام بین الملل ترامپی می گذارم. این نظام بین المللی ارتجاعی بوده و بر اساس تقویت بی حد و حصر مقولات قدرت و ثروت در دنیا و بر اساس پس زدن اقشار فقیر و حتی متوسط شکل گرفته است. خطرات ناشی ظهور پدیده ترامپ، صرفا محدود به داخل آمریکا نیست.

ما در ساختار بین المللی ارتجاعی مدنظر ترامپ، شاهد ظهور گروه های ملی گرای افراطی و ضد مهاجرت و نژادپرستان هستیم. در همین ساختار، ما شاهد ظهور شبه دیکتاتورهایی مانند بولسونارو رئیس جمهوری برزیل هستیم که نسخه ای بدلی از ترامپ می باشد. دیکتاتورهایی که امروز در خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس رشد کرده اند، از همین تبار هستند.