شناسایی محبوب ترین بخش های ایران برای سرمایه گذاران خارجی؛ معرفی پنج کشور پیشتاز در ورود سرمایه به ایران - یزد بلاگ

به گزارش خبرنگاران ارزیابی ها حاکی از این است که پنج کشور امارات متحده عربی، هلند، چین، ترکیه و آلمان پیشتازان سرمایه گذاری در ایران بوده اند. طبق بررسی ها بیشترین حجم سرمایه گذاری خارجی در سال گذشته در بخش های محصولات از توتون و تنباکو، محصولات غذایی و آشامیدنی، سایر محصولات کانی غیرفلزی، ساخت مواد و محصولات شیمیایی و کک و فرآورده های حاصل از نفت اجرا شده است.

سالنامه جذب سرمایه گذاری خارجی 98 با ثبت 82 طرح ورق خورد. گزارش های رسمی صمت نشان می دهد از ابتدای سال 1398 تا خاتمه اسفند ماه، 82 طرح با ارزش 854 میلیون دلار در بخش صنعت، معدن و تجارت کشور با مشارکت سرمایه گذار خارجی به تصویب رسیده است. طبق داده ها، بیشترین جذب پول خارجی براساس حجم در پنج استان زنجان، خراسان رضوی، کرمانشاه، هرمزگان و تهران و از پنج کشور امارات متحده عربی، هلند، چین، ترکیه و آلمان بوده است. افت بیش از 14 درصدی جذب سرمایه در سال 98 نسبت به سال 97 از دیگر نکاتی است که در پفراینده جذب پول خارجی سال قبل دیده می شود. گزارش سرمایه گذاری های خارجی مصوب تحت پوشش قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی در بخش صنعت، معدن و تجارت در سال 1398 منتشر شد. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی دفتر سرمایه گذاری و تامین منابع اقتصادی وزارت صمت، ایران توانسته در سال 98 از سه بخش صنعت، معدن و تجارت، 854 میلیارد دلار برای 82 طرح، سرمایه جذب کند. مقایسه فرایند جذب سرمایه در سال 98 نسبت به سال 97 حکایت از آن دارد که حجم سرمایه گذاری های خارجی با افت حدود 6/ 14 درصدی روبرو شده است. کارنامه مجوز جذب پول خارجی سال 97 نشان می دهد بیش از یک میلیارد دلار سرمایه برای 83 طرح از سوی هیات سرمایه گذاری خارجی تایید شده است؛ در حالی که کارنامه جذب پول سال 98 با رقم 854 میلیون دلار بایگانی شد. البته به لحاظ تعداد، شرایط طرح های خارجی مصوب شده در سال 1397 کمی بهتر از پروژه های سرمایه گذاری سال 98 است. طبق بررسی ها، پفراینده جذب سرمایه گذاری خارجی 1397 با 83 طرح و پفراینده جذب پول خارجی سال 1398 با 82 طرح مصوب بسته شده است.

داده های وزارت صمت همچنین نشان می دهد از 82 شرکت ثبت شده، 33 شرکت با 100 درصد سهامدار خارجی و 48 شرکت به صورت مشارکتی با شرکای داخلی و یک مورد تحت عنوان ترتیبات قراردادی است. همچنین آمارها حکایت از آن دارد که از لحاظ حجم تعداد سرمایه گذاری خارجی مصوب شده در سال 1398، سهم صنعت 98 درصد، سهم معدن 12/ 0 درصد و سهم تجارت 88/ 1 درصد بوده است.

حال با ارائه تصویری کلی از پفراینده جذب سرمایه خارجی سال 98، در ادامه این گزارش به جزئیات عملکرد ایران و کشورهای سرمایه گذار در این زمینه پرداخته شده است. اما در این میان یک پرسش مطرح است. آیا فرایند جذب پول خارجی هم ممکن است همانند سایر بخش ها و ابعاد مختلف اقتصادی تحت الشعاع شیوع ویروس کرونا با چالش ها و دست اندازهایی در سال جاری روبرو شود؟ تحلیلگران معتقدند فشار تحریم ها و ضعیف شدن اقتصاد ایران به خصوص در بخش بهبود محیط کسب وکار، از جمله عواملی هستند که در کاهش حجم سرمایه گذاری های سال 98 تاثیرگذار بوده است. به اعتقاد آنها، در حالی سال 99 آغاز شده است که باید به آثار مخرب تحریم ها بر اقتصاد کشورمان، آثار سوء گسترش شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از بنگاه های اقتصادی را اضافه کرد. طبق آخرین پیش بینی های صندوق بین المللی پول، نرخ رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی به دلیل شیوع گسترده کرونا و توقف بسیاری از فعالیت های اقتصادی، به منفی 3 درصد خواهد رسید. از سوی دیگر، پیش بینی های این سازمان بین المللی نشان می دهد سرمایه گذاران در رفتار و عملکردشان، تمایل کمتری نسبت به سرمایه گذاری از خود نشان می دهند.

پروژه های پرطرفدار

اما گروه های صنعتی، معدنی و تجاری جذاب برای سرمایه گذاران خارجی در سال 98 که سالی سخت توامان با فشار تحریم ها برای اقتصاد ایران بود، در چه بخش هایی جانمایی شده اند؟ آمارها حاکی است گروه های معدنی جذاب برای سرمایه گذاران هندی و هنگ کنگی، استخراج و فرآوری منیزیت و تولید کنسانتره نفلین سینیت بوده است. همچنین سرمایه گذاری در حوزه تجارت شامل احداث رستوران، سفارش کالا در فضای مجازی از طریق تارنما و نرم افزار، ساخت و تولید محصولات صنایع دستی و چرمی (مجوز صنفی، تولیدی) است.

گروه های صنعتی جذاب برای سرمایه گذاران خارجی در سال 98 هم در 5 حوزه جانمایی شده اند. طبق بررسی ها، بیشترین حجم سرمایه گذاری خارجی در این بازه زمانی در بخش های محصولات از توتون و تنباکو، محصولات غذایی و آشامیدنی، سایر محصولات کانی غیرفلزی، ساخت مواد و محصولات شیمیایی و کک و فرآورده های حاصل از نفت اجرا شده است.

در گروه صنعتی محصولات از توتون و تنباکو می توان از تولید سیگارت فیلتردار و فرآوری توتون سیگارت نام برد. از سرمایه گذاری در گروه صنعتی محصولات غذایی و آشامیدنی ها می توان به تولید انواع محصولات لبنی و فرآوری آنها، تولید خمیر مایه، تولید انواع پودر نوشیدنی فوری، تولید خوراک آماده دام، طیور و آبزیان، تولید انواع کیک مغزدار، انواع نان حجیم و نیمه حجیم، انواع شکلات و کرم شکلاتی اشاره کرد. تولید انواع کاشی و نانو سرامیک های پیشرفته، تولید لوازم بهداشتی چینی و تولید دانه ها و پودرهای شیشه ای، تولید منیزیت کلیسنه شده، تولید و برش سنگ گرانیتی، سقف متحرک اتوماتیک و پنجره متحرک اتوماتیک در گروه صنعتی سایر محصولات کانی غیرفلزی قرار دارند. همچنین تولید مکمل های دارویی، تولید گازهای صنعتی و طبی، تولید خمیر الکترود گرافیتی و تولید انواع مواد استریل کننده بر پایه پروکسی اسیدها، تولید انواع داروهای دستگاه گوارش، گیاهی، قند خون، کلیه و مجاری ادراری، تولید کیت تشخیص سریع آنتی بادی منوکلونال میکروبیولوژی، تولید انواع فرآورده ها از مشتقات خون، داروهای نوترکیب و پپتیدی، تولید فرآورده های ویژه بیماران آی سی یو در گروه صنعتی ساخت مواد و محصولات شیمیایی هستند. در گروه صنعتی کک و فرآورده های حاصل از نفت، می توان به احداث پالایشگاه میعانات گازی، تولید هیدروکربن های سبک و سنگین، تولید و فرآوری مواد شیمیایی نام برد.

پیشتازان سرمایه گذاری

کشورهای سرمایه گذار که بیشترین حجم سرمایه گذاری خارجی مصوب در این بازه زمانی در بخش صنعت، معدن و تجارت را داشته اند، به ترتیب امارات متحده عربی، هلند، چین، ترکیه و آلمان هستند. طبق ارزیابی ها، امارات متحده عربی 30 درصد از حجم سرمایه گذاری ها را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست سرمایه گذاران پیشتاز قرار گرفته است. هلند و چین هم با سهم 22 و 20 درصد از کل سرمایه گذاری های جذب شده، در سکوی دوم و سوم ایستاده اند. همچنین ترکیه و آلمان توانسته اند با کسب سهم 10 و 9 درصدی از کل سرمایه گذاری ها، در پفراینده کشورهای با بیشترین حجم سرمایه گذاری خارجی مصوب در سال 98 جایگاه چهارم و پنج را تصاحب کنند. اما از لحاظ تعداد طرح های مصوب شده، کدام کشورها پیشتاز بوده اند؟ آمارها نشان دهنده سهم بالای تعداد سرمایه گذاری ها توسط افغانستان است. بررسی ها نشان می دهد سرمایه گذاران افغانستانی توانسته اند 14 طرح سرمایه گذاری مصوب شده را از آن خود کنند.

همچنین طبق داده های آماری منتشر شده، به ترتیب ترکیه در رتبه دوم با 13 طرح مصوب، چین در رتبه سوم با 11 طرح مصوب و امارات متحده عربی و اتریش به طور مشترک و هر کدام با 6 فقره سرمایه گذاری در رتبه چهارم قرار گرفته اند. از سوی دیگر عراق و هند به طور مشترک و هر کدام با 5 فقره سرمایه گذاری رتبه پنجم را در تعداد سرمایه گذاری های مصوب کسب کرده اند.

فرود سرمایه در 23 استان

اما سرمایه ها در کدام شهرها فرود آمده اند؟ طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، 23 استان کشور در سال 98 پذیرای سرمایه و سرمایه گذاران خارجی بوده اند. توزیع استانی تعداد سرمایه گذاری خارجی مصوب در سال 1398 نشان دهنده سهم بالای تعداد سرمایه گذار خارجی در استان خراسان رضوی با تعداد 20 طرح است. تهران هم با 11 طرح مصوب شده، در رتبه دوم و استان های قزوین، آذربایجان شرقی و خوزستان به طور مشترک در رتبه سوم (هر استان با تعداد 5 طرح) در این بازه زمانی قرار گرفته اند.

اما بررسی سهم استان ها براساس حجم سرمایه گذاری خارجی مصوب طی سال 1398، از نقش پررنگ استان های دیگر کشور در جذب سرمایه حکایت دارد. نمودارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می دهد چهار استان زنجان، خراسان رضوی، کرمانشاه و هرمزگان بیش از 54 درصد حجم سرمایه گذاری خارجی مصوب در کشور را در این دوره به خود اختصاص داده اند.

براساس داده های آماری، زنجان با جذب 18 درصد از سرمایه گذاری ها در سکوی نخست، خراسان رضوی با جذب 15 درصد از سرمایه ها و کرمانشاه با جذب 13 درصد در رتبه های دوم و سوم ماراتن تزریق پول خارجی ایستاده اند.

پس از این استان ها، هرمزگان با جذب 8درصد سرمایه گذاری ها و تهران و فارس به طور مشترک و هر کدام با سهم 7 درصدی، در رتبه های بعدی نمودار سهم استان ها براساس حجم سرمایه گذاری خارجی قرار گرفته اند. همچنین بوشهر و قزوین به طور مشترک و هر کدام با سهم 6 درصدی در جذب سرمایه گذاران خارجی، استان هایی بوده اند که در سال 98 کشش سرمایه گذاری داشته اند. طبق آمارها، آذربایجان شرقی با 5 درصد، کردستان با 4درصد، یزد با 3 درصد، کرمان، خوزستان و مرکزی به طور مشترک و هر کدام با سهم 2 درصد، خوزستان با 2 درصد و البرز و اصفهان به طور مشترک هر کدام با سهم یک درصد، استان هایی بوده اند که در جغرافیای جذب سرمایه خارجی سال 98 دیده می شوند.